Fosfor minerali nedir, faydaları nelerdir? Fosfor eksikliği nasıl tedavi edilir?

Fosfor Nedir?

Fosfor, kişinin vücut ağırlığının %1’ini oluşturan, vücudumuzda kalsiyumdan sonra en çok bulunan mineraldir. Fosfor kelime anlamı olarak Yunancada ışık getiren demektir. İlaç ve takviye olarak kullanıldığında fosfat olarak adlandırılır. Sağlıklı dişlerin ve kemiklerin oluşması için kalsiyum minerali ile birlikte yapı taşı görevi görürken aynı zamanda, vücuttaki atıkların filtrelenmesinde, doku ve hücrelerin onarılmasında önemli bir rol oynar.

Fosfor Mineraline Neden İhtiyaç Vardır?

• Vücudun enerji depolaması için ihtiyaç duyduğu ATP'nin üretilmesine yardımcı olur. 
• Kanın PH seviyesini dengede tutması için tampon görevi görür. 
• Yağ, protein ve karbonhidratın enerjiye dönüştürülmesinde etkilidir.
• Kemikleri güçlü ve sağlıklı tutmak için gereklidir.
• Vücudun karbonhidratları ve şekerleri nasıl kullanması gerektiğinde etkili rol oynar.
• Kasların ve sinirlerin görevlerini yapmasına yardımcı olur.
• Böbrekteki atıkları filtreler.
• Sağlıklı dişlerin oluşmasını sağlar.
• B ve D vitaminlerinin ile iyot, çinko ve magnezyum minerallerinin dengelenmesi ve nasıl kullanılması gerektiğini yönetir.
• Düzenli kalp atışının sürdürülmesini sağlar.
• Hasarlı doku ve hücrelerin onarılmasına yardımcı olur.
• Doku ve hücrelerin büyümesini sağlar.
• Sinirlerin iletimini kolaylaştırır.
• Vücudun genetik yapı taşları olan DNA ve RNA’nın oluşumunda önemli rol oynar.

Fosfor Mineralinin Faydaları Nelerdir?

• Kemikleri ve dişleri güçlü tutar.
• Kasların kasılmasına yardım eder.
• Yapılan egzersiz sonra kasların ağrısını hafifletir.
• Böbrekteki atıkları filtreler ve uzaklaştırır. 
• Hücrelerin ve dokuların yaşlandıkça uygun olarak korunmasını, onarılmasını sağlar.
• Bazı idrar yolu enfeksiyonlarını tedavi ederek idrar yolundaki kalsiyum taşlarını önlenmesini sağlar

Günlük Ne Kadar Fosfora İhtiyacınız Var?

Yetişkinlerin fosfora 9 ile 18 yaşları arasındaki çocuklardan  daha az ihtiyacı varken, 8 yaş altı çocuklardan daha çok ihtiyacı vardır. Günlük fosfor ihtiyacınız yaşınıza bağlı olarak değişir. (Hamile veya emziren kadınların almaları gereken miktar diğer yetişkinlerle aynı orandadır.) Ortalama miktarlar aşağıda mg olarak listelenmiştir.

• 0 -6 ay arası bebekler için: 100 mg
• 7-12 ay arası bebekler için: 275 mg 
• 1-3 yaş arası çocuklar için: 460 mg 
• 4-8 yaş çocuklar için: 500 mg 
• 9-18 yaş çocuklar için: 1.250 mg
• 19 yaş üstü yetişkinler için: 700 mg 
• Hamile veya emziren kadınlarda: 700 mg 

Besinlerden yeteri kadar fosfor almanıza engel olan bir sağlık probleminiz var ise doktorunuz size fosfor takviyesi yazabilir.

Fosfor Minerali İçeren Gıdalar Nelerdir?

Fosfor, bitkiler ve hayvanlar da dahil tüm canlıların ihtiyacı olduğundan dolayı neredeyse hemen hemen her besinde vardır. Ayrıca kalsiyum oranı yüksek yiyeceklerin çoğu fosfor açısından da zengindir. İşte fosfor mineralini en çok içeren besinler şunlardır;

• Tam tahıllı ekmekler 
• Sığır eti
• Patates 
• Sarımsak
• Kurutulmuş meyveler
• Gazlı içecekler (karbonatlaşmayı üretmek için fosforik asit eklenir.)
• Kabak çekirdeği
• Bezelye 
• Brokoli
• Tavuk
• Balık
• Karaciğer 
• Süt 
• Yumurta 
• Süzme peynir
• Dondurma
• Fasulye
• Böbrek 
• Soya 
• Nohut
• Kepek ve buğday tohumu
• Badem 
• Kaju fıstığı
• Fıstık ezmesi
• Ay çekirdeği

Yüksek Fosfor Seviyesi (Hiperfosfatemi)

Çok yüksek fosfor seviyesi  hiperfosfatemi  olarak da adlandırılır.Kandaki aşırı yüksek fosfor daha çok kronik böbrek rahatsızlığı olan kişilerde görülür. 

Yüksek Fosfor Seviyesi Hangi Problemlere Neden olur?

• Vücudun demir, magnezyum, kalsiyum ve çinko mineralleri etkin olarak kullanmasını etkileyebilir.
• Uzun süren ve yüksek fosfor miktarı kalp krizi veya felç olma riskini artırır.
• Kemik, kan damarları, göz, kalp ve akciğerlerde kalsiyum minerali ile birleşerek mineral birikintilerinin oluşmasına sebep olabilir.
• İshale ve mide kramplarına neden olabilir
• Aşırı yüksek fosfor seviyesi olması durumunda fosfor kemiklerdeki kalsiyumu çekerek zayıflamalarına neden olabilir.
• Organların ve yumuşak dokunun sertleşmesi problemleri görülebilir.

Düşük Fosfor Seviyesi (Hipofosfatemi)

Hemen hemen her besinde bulunan fosfor minerali eksikliğine çok sık rastlanmaz. Ancak hipofosfatemi olarak da adlandırılan fosfor eksiliği alkolizm, açlık veya yeme bozukluğu anoreksi, diyabetik ketoasidoz olarak da bilinen kan asidi rahatsızlığı veya bazı kalıtsal bozukluklar olan kişilerde görülebilir.

Bazı kullanılan ilaçlar da fosfor seviyesinin düşmesine neden olabilir;

• İnsülin
• Safra asidi ayırıcı ilaçlar
• Kolestiramin kolestipol kortikosteroidler: 
• Potasyum takviyeleri
• ACE inhibitörleri (kan basıncı ilacı)
• İçeriğinde alüminyum, kalsiyum veya magnezyum bulunan antasitler
• Bazı antikonvülsanlar 

Düşük Fosfor Seviyesi Hangi Problemlere Neden olur?

• İştah kaybı
• Eklem ağrıları
• Zihin bulanıklığı ,konfüzyon
• Kollar ve bacaklarda uyuşma, karıncalanma
• Yorgunluk 
• Çocuklarda zayıf kemik gelişimleri
• Solunum problemleri
• Kemik ağrısı
• Sinirlilik hali
• Nadiren aşırı düşük fosfor seviyesi olan kişilerde koma veya yaşamı tehdit edecek komplikasyonlar yaşanabilir.
• Eklem sertliği