Kalsiyum minerali nedir, faydaları nelerdir? En çok hangi besinlerde vardır?

KALSİYUMA NEDEN İHTİYAÇ DUYULUR? FAYDALARI NELERDİR?

Kalsiyum; kemiğin gelişimi, büyümesi ve bakımı için ihtiyaç duyulan bir mineraldir. Vücut ağırlığımızın yaklaşık %2'sini oluşturan kalsiyumun  %99’u iskelette depolanırken kalan %1 lik kısmı ise dişlerde, yumuşak dokularda ve kan plazmasında bulunur. Vücudun kalsiyum emilimi D vitamini ile sağlanır. Eğer kişide D vitamini seviyesi düşükse kalsiyum yeteri kadar emilemediğinden kalsiyum değeri düşük olacağı bilinmelidir.

 Kalsiyumun başlıca faydaları şunlardır;

• Kemik, diş ve bağ dokularının oluşmasını ve güçlü olmasını sağlar. 
• Bir sinir hücresinden diğerine elektriksel uyarıların aktarımını sağlar.
• Hücrelerin sıvı dengesini ayarlar.
• Beyinden vücudun diğer bölümlerine mesajların taşınmasına yardımcı olur.
• Kalsiyum olmadan bazı enzimler verimli çalışamazlar.
• Kalp atışını düzenlemeye yardımcı olur. 
• Kanın pıhtılaşmasını sağlar.
• Yumurtayı döllemek için spermin yumurtaya hareketine yardımcı olur.
• PMS semptomlarını hafifletir ve bazı kanserlerin önlenmesinde rol oynayabilir.
• Osteoporozu (zayıf ve kolay kırılan kemikler) tedavisinde önemli rol oynar.
• Kasların kasılmasını sağlar.
• Vücuttaki hormonları ve enzimleri serbest bırakmaya yardımcı olur.

GÜNLÜK ALINMASI GEREKEN KALSİYUM MİKTARI NE KADARDIR?

Kalsiyum vücutta üretilmediğinden dışarıdan besinlerle alınır. Günlük kalsiyum miktarı alımında özellikle kalsiyum seviyesi düşük kişilerin, yüksek protein ve sodyum (tuz) alımından kaçınmaları gerekir. Çünkü yüksek protein ve sodyum böbrekler aracılığıyla kalsiyumun atılımını artırmaktadır. Günlük alınması gereken kalsiyum miktarı yaşa bağlı olarak değişir. 

Yaşa göre günlük alınacak ortalama kalsiyum miktarı miligram (mg) olarak aşağıda belirtilmiştir:

ÖNERİLEN MİKTAR

• 6. aya kadar olan bebekler    200 mg
• 7-12 aylık arasındaki bebekler
• 260 mg
• 1-3 yaş arasındaki çocuklar    700 mg
• 4-8 yaş arasındaki çocuklar    1.000 mg
• 9-13 yaş arasındaki çocuklar    1.300 mg
• 14-18 yaş arasındaki gençler    1.300 mg
• 19-50 yaş arasındaki yetişkinler    1.000 mg
• 51-70 yaş arasındaki yetişkin erkekler    1.000 mg
• 51-70 yaş arasındaki yetişkin kadınlar    1.200 mg
• 71 yaş ve üstündeki yetişkinler    1.200 mg
• Hamile ve emziren gençler    1.300 mg
• Hamile ve emziren yetişkinler    1.000 mg

KALSİYUM AÇISINDAN ZENGİN BESİNLER NELERDİR

• Yoğurt
• Yumurta
• Brokoli
• Haşhaş 
• Susam 
• Kereviz
• Chia tohumu
• Badem 
• Peynir altı suyu
• İncir
• Süt
• Peynir
• Ispanak
• Kara lahana
• Roka 
• Tere   
• Kale
• Bamya
• Yaka
• Soya fasulyesi
• Mercimek
• Kuru fasülye
• Sardalya
• Somon
• Levrek
• Gökkuşağı alabalığı
• Portakal suyu
• Yulaf ezmesi 
• Ton balığı
• Yayın balığı
• Badem ezmesi

KALSİYUM EKSİKLİĞİNİN SEBEPLERİ NELERDİR?

• Kalsiyum açısından zengin besinlere karşı beslenme intoleransı
• Aşırı kafein-alkol tüketimi
• Kemoterapi 
• Civaya fazla maruz kalma
• Magnezyum eksikliği
• Bulimia, anoreksi gibi yeme bozukluklarının olması
• Düşük D vitamini, fosfat seviyesi 
• Normalden fazla tuz tüketilmesi
• Böbreklerden kaynaklı kronik hastalıklar
• Kortizon içeren ilaçların kullanımı.
• Paratiroid hormonu eksikliği (PTH)
• Menopoz
• Çölyak hastalığı 
• İnflamatuar bağırsak hastalığı
• Osteoporoz, osteopeni

DÜŞÜK KALSİYUM SEVİYESİNDE GÖRÜLEN RAHATSIZLIKLAR NELERDİR?

• Kalsiyum eksikliği hastalığı (hipokalsemi)
• Osteoporoz
• Osteopeni
• Çocuklarda yeterli alınmayan kalsiyum ise yetişkin olarak potansiyel boylara ulaşamayabilirler.

DÜŞÜK KALSİYUM SEVİYESİ (HİPOKALSEMİ) NELERE SEBEP OLUR?

Ortalama kalsiyum seviyesi; Paratiroid hormonu (PTH), bağırsaklar ve böbrekler tarafından korunur. Kandaki kalsiyum miktarının uzun süreli olarak düşük olması ve yaşın ilerlemesi ile düşen kalsiyum seviyesi bazı kişilerde çeşitli semptomlara yol açar. Bunlardan biri hipokalsemi hastalığıdır. 

Hipokalseminin en yaygın nedenlerdinden biri, vücut ortalamasının altında paratiroid hormonu (PTH) salgılandığında  ortaya çıkan hipoparatiroidizmdir. Düşük PTH seviyesi düşük kalsiyum seviyelerine neden olur.

Hipoparatiroidizm kalıtsal olabilir yada cerrahi işlemle çıkartılan tiroid bezinin veya baş, boyun bölgelerinde oluşan bir kanserin sonucu ortaya çıkabilir.

Kalsiyum seviyesinin düşük olması durumunda sıklıkla görülen semptomlar şunlardır;

• Yoğun egzersizler 
• Kalsiyum ve D vitamini seviyesinin düşük olması 
• Oluşan enfeksiyonlar
• Dilantin, fenobarbital ve rifampin gibi ilaçlar
• Stres, kaygı bozukluğu
• Zihinde bulanıklık ve hafıza kaybı 
• Böbrek rahatsızlıkları
• Düzensiz magnezyum veya fosfat seviyeleri
• İshal 
• Kabızlık
• Bağırsak bozuklukları
• Fosfat veya kalsiyum infüzyonu
• Anne ve bebekte diyabet olması
• Eklem ve kemiklerde ağrılar
• Kaslarda spazm
• Ellerde, ayaklarda ve yüzde meydana gelen uyuşma ve karıncalanma
• Depresyon 
• Halüsinasyonlar
• Hipotansiyon
• Zayıf ve çabuk kırılan tırnaklar
• Kemiklerin kolayca kırılması 
• Parkinsonizm
• Konuşma veya yutmada güçlük çekme
• Citte kuruluk
• Nöbetler
• Konjestif kalp yetmezliği
• Demans  
• Gözlerde oluşan rahatsızlıklar
• Egzama
• Letarji (Yaşamsal işlevlerin zayıflaması ve derin uyku durumu)

Hafıza kaybı, ellerde uyuşma ve karıncalanma, halüsinasyonlar veya nöbetler görülmesi gibi şiddetli gibi nörolojik semptomlar yaşamaya başlarsanız en kısa zamanda doktorunuzla görüşün.

KALSİYUM EKSİKLİĞİ (HİPOKALSEMİ) TESTİ NASIL YAPILIR?

Kalsiyum eksikliği belirtilerini yaşayan kişilerin tedavi alması gereklidir. Teşhisi için doktorunuz kandaki kalsiyum seviyelerini kontrol etmek için test isteyecektir. Yetişkinler için normal kalsiyum seviyesi aralığı 8.8 ile 10.4 miligram arasında iken (mg) çocuklarda kalsiyum seviyesinin yüksek olması istenir. Bundan dolayı çocuklarda kalsiyum seviyesi aralığının 8.8 mg ‘dan düşük olmamalıdır.

Kandaki kalsiyum 2 farklı şekilde belirlenir. Birisi toplam kalsiyum testi diğeri ise iyonize kalsiyum testidir. Toplam kalsiyum testi serbest ve bağlı formları ölçer. İyonize kalsiyum testi ise yalnızca serbest aktif formu ölçer. Ayrıca insan vücudunda kalsiyum böbrekler yoluyla kandan süzülür ve idrar yoluyla atılır. Böbreklerden atılan kalsiyumun miktarını belirlemek için idrar testine bakılır. Doktorunuz kalsiyum seviyesi belirlenmesinde bunlardan birini ya da her ikisini birden isteyebilir. 

KALSİYUM EKSİKLİĞİ (HİPOKALSEMİ) NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Genellikle hipokalsemi hastalığı doktorunuzun kontrolünde olmak üzere; kalsiyum, D vitamini ve magnezyum açısından zengin besinlerin tüketiminin artırılması ya da takviyelerin kullanılması ile kolayca tedavi edilir.

Doktor kontrolü olmadan alınan fazla kalsiyum böbrek taşı sorunlarına yol açabilir. Şiddetli hipokalsemi durumunda ise bazen besinlerle alınan kalsiyum veya takviyeler tedavi etmek için yeterli olmaz.. Bu durumda doktorunuz damardan ya da damar içerisinden düzenli olarak kalsiyum enjekte ederek kalsiyum seviyenizi düzenlemeye çalışabilir.