Ney sesinin üzerimizdeki etkileri nelerdir? Ney sesini dinlediğimizde neden huzur buluruz?

Ney; sulak zeminlerde ,çeşitli uzunluklarda yetişen kamışlardan üretilen nefesli bir çalgıdır. İlk olarak M.Ö. 3000 yıllarında Sümerler tarafından kullanıldığı bilinmektedir. 

Osmanlı saraylarında büyük ilgi gören ney, büyük mutasavvıf ,hoşgörü ve sevginin evrensel simgesi olan Hz Mevlana ismiyle bilinen Muhammed Celalettin Rumi'nin kaleme aldığı 25 bin beyitten oluşan “Mesnevi” adlı eserinin  ilk 18 beytinde de bahsettiği önemli bir enstrümandır. Bu 18 beytin ilk mısraları ise şu şekildedir:

      Dinle Ney’den duy neler söyler sana,
      Derdi vardır ayrılıklardan yana.
      Kestiler sazlık içinden, der, beni,
      Dinler, ağlar: Hem kadın, hem er beni.

Mesnevinin bu şekilde başlaması ve Hz Mevlana’nın da Ney’e ayrı  ihtimam göstermiş olması, Ney’i diğer çalgılardan ayırmış, Mevlevilik'te de önemli bir yer kazandırmıştır. 

Ney’in sıradan bir enstrüman olmadığına, arif  ve akil insanın dünya yolculuğunu anlattığına, 7 deliği insanın 7 nefis mertebesi, başlangıcından sonuna kadar geldiği aşama ve zorluklar sonrasında kendisinden çıkan hoş sesin ise; kişinin  yaşadığı zorluklar neticesinde elde ettiği güzellikler temsil ettiğine inanılır.

Kamıştan olan bu enstrüman, ustaları tarafından ayarlanarak üzerine 7 adet delik açılarak yapılır. Ney üfleyen  kişiye "neyzen" denir.

Ney sesinin insan ruh sağlığı üzerinde de etkileri vardır. Belli makamlarda icra edilen ney taksiminin başlıca faydaları ise şu şekilde sıralanmıştır.

Neva makamında icra edilirse; lezzet ve ferahlık hissi, küçek makamı; duyarlılık hissi, rast  makamı ise sefa duygusu verir.

Yalnızca dinlemek değil; üflemenin de insan sağlığı üzerinde olumlu etkilerinin olduğu ,uzmanlar tarafından bilinmektedir. Özellikle nefesi düzenleme ve akciğerler için oldukça faydalıdır.

Peki Ney alırken nelere dikkat etmeliyiz?

Uzunluklarına ve tınılarına göre,18 farklı ney olduğu bilinir. Neylerin boyları uzadıkça sesleri kalınlaşır. Kamışın çapı ise boya etki eden diğer bir faktördür. Malzemesi nasıl olursa olsun, en önemli şey, akordunun doğru olmasıdır.

Ses sahasının genişliği (tiz ve pest seslerin rahat çıkması) en önemli etkenlerdendir. Bu işe yıllarını vermiş Ney ustalarından bu konuda yardım alınması, Ney seçiminde işimizi kolaylaştırmaktadır.