Diş gıcırdatma problemi mi yaşıyorsunuz?

Diş gıcırdatma (bruksizm), genellikle uyku sırasında ortaya çıkan ve kontrolsüz olarak yapılan çene hareketlerden kaynaklanan, dişlerin sıkılması durumudur. Diş doktoru, nöroloji, psikiyatri gibi çok fazla sayıda tıp alanının ilgilendiği bu problemde, ilk olarak diş doktorunun muayene etmesi, ardından sebeplerin kaynağına bağlı olarak diğer uzmanlara yönlendirmesi uygundur.

Tedavideki asıl amaç; dişlerde çene ekleminde ortaya çıkabilecek kalıcı hasarların önüne geçebilmek ve ortaya çıkan ağrıyı da, ortadan kaldırmaktır.

Erken tedavi etmek, önemli diş komplikasyonlarından kaçınmak için önemlidir. 

Bu yazımızda dış gıcırdatma problemi yaşayan kişilerin uygulayabilecekleri yötemleri inceleyeceğiz.

Ağız koruyucuları kullanmak (Gece plağı)

Ağız koruyucuları, alt ve üst dişler arasında yumuşak bir yastık görevi yaparak, dişlerin arasınadaki direk teması kaldırır.  Hastaların büyük bir çoğunluğunda uygulanan gece plağının 6 ay düzenli kullanılması genellikle problemi ortadan kaldırmaktadır.

Üç çeşit ağız koruyucusu vardır.

• Hazır satılan ağız koruyucuları: Spor malzemesi satan mağazalarından temin edilebilir. Diğerlerine kıyasla daha ucuzdurlar. Ancak dişlere uyumu tam olmadığı için koruyuculuk işlevini istenildiği gibi yerine getiremeyebilir.
• Ağız içerisinde şekillenen ağız koruyucuları: Diş hekimi tarafından hazırlanır. Akrilik ya da kauçuk esaslı özel maddeler ağza yerleştirilerek gerekli şekli aldıktan sonra sertleşmeleri sağlanır. 
• Kişiye özel yapılan ağız koruyucuları: Diş hekimi tarafından kişiye özel üretilir. Bu nedenle dişler ile tam bir uyum sağlayabilmektedir. En iyi koruma  bu tip ağız koruyucuları ile sağlanmaktadır

Diş yüzeyi düzeltmeleri (koronoplasti)

Diş yüzeyi düzeltmeleri, dişlerinizin ısırma yüzeyini yeniden şekillendirmek veya düzleştirmek için kullanılabilecek bir diş işlemidir. Eğer diş gıcırdatma, çapraşık, yanlış hizalanmış veya çarpık dişlerden kaynaklanıyorsa bu yöntem etkili olabilmektedir.

Botoks

Yanak alt kısmında bulunan çiğneme kasına (masseter kası) belirli noktalardan yapılan botoks enjeksiyonu, kastaki stresi ve aşırı çiğneme kuvvetini ortadan kaldırarak diş gıcırdatma sorununu tedavi etmektedir. Bu işlem 15-20 dakika gibi kısa bir sürede uygulanabilmekte olup oldukça etkili ve yaygındır. Etkisi yaklaşık 4-5 ay sürmekte olup, ilk iki sene düzenli yapılması durumunda gıcırdama problemleri bitebilmektedir.

Biyolojik Geri Bildirim

Biyolojik geri bildirim, insanların bir davranışın farkına varmasına ve ortadan kaldırmasına yardımcı olmak için tasarlanmış bir tekniktir. Biyolojik geri bildirim sırasında, terapist size elektromiyografiden üretilen görsel, titreşimli veya işitsel geri bildirim yoluyla çene kas hareketlerinizi nasıl kontrol edeceğinizi öğretir. Bu konuda yapılan araştırmalar sınırlıdır.

Stresi azaltın

Stres diş gıcırdatmanın en önemli nedenlerinden biridir. İşte deneyebileceğiniz bazı stres azaltma teknikleri:

Meditasyon

Meditasyon, stresi azaltmada ve kaygı, ağrı ve depresyonu hafifletmede yardımcı olur. Internet üzerinden metitasyon videoları izleyebilir ya da bir metitasyon grubuna katılabilirsiniz. 

Yoga

20 kişi üzerinde yapılan bir araştırmada, yoga yapan kişilerden 8 hafta boyunca haftada 2 sefer 90 dk yoga seansı yapılmış ve gözlemlenmiştir. Süre sonunda yoganın depresyon üzerinde etkili olduğu gözlenmiştir.

Konuşma terapisi

Bir terapist, danışman veya güvenilir bir arkadaşınızla konuşmak,  kaygıyı, depresyonu ve stresi azaltmaya yardımcı olur. Stresiniz günlük hayatınızı etkiliyorsa, bir psikiyatriste gidebilirsiniz.

Egzersiz yapmak

Egzersiz , mutlulu hormonu olarak da bilinen endorfin üretimini artırarak stresi azaltır. Yapılan araştırmalar, egzersiz yapmanın antidepresana benzer bir etki yaptığını göstermiştir. Parelel olarak diş gıcırtatmalarında ; dil ve çene kas egzersizlerini kullanabilirsiniz. Bunun için;

• -Dilinizi ön dişlerinize değdirirken ağzınızı geniş açın. Bu çenenin gevşemesine yardımcı olur.
• "N" harfini yüksek sesle söyleyin. Bu, üst ve alt dişlerinizin birbirine değmesini önleyecek ve kenetlenmekten kaçınmanıza yardımcı olacaktır.

Kasları gevşetmek için çenenize hafifçe masaj yapmayı da deneyebilirsiniz.

Diş gıcırdatmanın yan etkileri nelerdir?

• Baş ağrısı
• Çene, yüz ve kulaklarda ağrı
• Dişlerin yıpranması ve düzleşmesi
• Gevşek veya ağrılı dişler
• Çatlak, hasar görmüş veya kırık dişler
• Dolguların ve kronların kırılması
• Aşırı durumlarda çiğneme, konuşma ve yutma sorunları da ortaya çıkabilir.

Belirtiler ortaya çıkana kadar bazen diş gıcırttığınızı fark etmeyebilirsiniz. Uzun süre tedavi edilmemiş diş gıcırdatma problemleri kompikasyonlara neden olabilir;

• Kronik kulak ve baş ağrısı
• Yüz kası büyümesi
• Diş yapıştırma, dolgu, kronlar veya köprüler gibi diş prosedürleri gerektiren dişlerde hasar
• Temporomandibular eklem bozuklukları (TME)

Ne zaman yardım aranmalı?

Dişlerinizi gıcırdatıyorsanız veya diğer belirtilerden kaynaklı olduğundan şüpheleniyorsanız, dişlerinizin aşıma açısından incelemesi için bir diş hekimine görünün.. Gıcırdatıp gıcırdatmadığınızı belirlemek için dişlerinizi aşınma açısından inceleyebilirler. Ayrıca ısırıklarınıza ve uyumunuza da bakabilirler. Diş hekiminiz, altta yatan bir durumun tedavisi için doktorunuzu görmenizi tavsiye edebilir.

Peki diş gıcırdatması için bitkisel tedavi yöntemleri etkili mi?

Sıcak bir şeyler bastırmak, masaj yapmak , kedi otu kullanmak , lavanta kullanmak, , zerdaçallı süt içmek, Kalsiyum / Magnezyum, C Vitamini alımı uygulanabilecek bitkisel çözümlerdendir.

Sonuç olarak; diş gıcırdatma sonucu çene eklemindeki deformasyona bağlı olarak, ileri safhalarda cerrahi tedaviler de gerçekleştirilmektedir. Bundan dolayı erken mudahale oldukça önemlidir.