Asetaminofen ve APAP olarak da bilinen parasetamol, ağrı kesici ve ateş düşürücü olarak kullanılan bir ilaçtır. Genellikle hafif ila orta derecede ağrıları hafifletmek için kullanılır. Birçok soğuk algınlığı ilacında yer almaktadır. Parasetamol ayrıca ameliyat sonrası ağrı kesici ve kanser ağrılarını gidermek için de kullanılmaktadır. Genellikle ağızdan ya da rektal olarak kullanılır, ancak damara enjeksiyon yoluyla da kullanılabilir. Etkiler iki ila dört saat arasında sürer.
Parasetamol genellikle önerilen dozlarda güvenlidir. Bir yetişkin için önerilen maksimum günlük doz üç ila dört gramdır. Yüksek dozlar karaciğer yetmezliği dahil toksisiteye yol açabilir. Ciddi cilt döküntüleri nadiren ortaya çıkabilir. Hamilelik sırasında ve emzirme döneminde güvenli gibi görünmektedir. Karaciğer hastalığı olanlarda düşük dozlarda kullanılabilir. Hafif bir analjezik olarak sınıflandırılır. Önemli bir anti-enflamatuar aktivitesi yoktur. Nasıl çalıştığı tamamen açık değildir.
Parasetamol ilk olarak 1877'de yapılmıştır. Amerika Birleşik Devletleri'nde, Avrupa'da ve ülkemizde ağrı ve ateş için kullanılan en yaygın ilaçtır. Dünya Sağlık Örgütü Temel İlaçlar Listesi'nde yer almaktadır. 2020 yılında, 24 milyondan fazla reçete ile Amerika Birleşik Devletleri'nde en çok reçete edilen 25. ilaçtır.
Uzmanlardan koronavirüs tavsiyesi
Ibuprofen'in koronavirüsü (COVID-19) kötüleştirdiğine dair söylemler var ama henüz güçlü bir kanıt yok. Doktorunuz size parasetamolün sizin için uygun olmadığını söylemedikçe, koronavirüs semptomlarını tedavi etmek için parasetamol alın.
Zaten bir doktorun tavsiyesi üzerine ibuprofen veya başka bir steroidal olmayan anti-enflamatuar (NSAID) alıyorsanız, doktorunuza sormadan ilacı almayı bırakmayın.
Güncelleme: 30 Mart 2020
Tıbbi kullanımlar
Ateş
Parasetamol her yaştan insanda ateşi azaltmak için kullanılır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) parasetamolün çocuklarda ateşin 38.5°C'den yüksek olması durumunda ateş tedavisinde kullanılmasını önermektedir. Yapılan araştırmalarda ateşli çocuklarda parasetamolün kendi başına etkinliği ibuprofen'e göre daha az etkili olduğu saptanmıştır. Parasetamolün önemli anti-inflamatuar etkileri yoktur.
Ağrı
Parasetamol, hafif ila orta derecede ağrının giderilmesi için kullanılır. Acil serviste insanlarda kısa süreli ağrı için intravenöz formun kullanımı sınırlı kanıtlarla desteklenmektedir. Yetişkinlerde migren, baş ağrısı, doğumdan sonra perineal ağrı ve böbrek taşı ağrısı için yararlı gibi görünmektedir.
Kireçlenme
Amerikan Romatoloji Koleji, kalça, el veya diz artrit ağrısı olan ve egzersiz ve kilo kaybıyla iyileşmeyen insanlar için parasetamolü çeşitli tedavi seçeneklerinden biri olarak önerir. Bunun yanında 2015 yılında yapılan bir araştırmada, osteoartritte sadece küçük bir fayda sağladığını bulmuştur.
Parasetamol hafif artritte ağrıyı hafifletebilir, ancak altta yatan iltihaplanma, kızarıklık ve eklemin şişmesi üzerinde hiçbir etkisi yoktur.
Bel
Sistematik bir incelemeye dayanarak, parasetamol Amerikan Doktorlar Koleji ve Amerikan Ağrı Derneği tarafından bel ağrısı için birinci basamak tedavi olarak önerilmiştir.
Baş ağrısı
Alman, Avusturya ve İsviçre Baş Ağrısı Dernekleri ve Alman Nöroloji Derneği'ni migren baş ağrılarının tedavisinde birinci basamak tedaviden biri olarak parasetamolün kafein ile kombinasyon halinde kullanılmasını önermektedir. Akut migren tedavisinde plaseboya göre daha üstündür, insanların% 39'unda bir saatte ağrıyı hafifletir
Ameliyat Sonrası
NSAID'lerle kombine edilen parasetamol, postoperatif ağrıyı tedavi etmek için sadece parasetamol veya NSAID'lerden daha etkili olabilir.
Diş
İbuprofen, naproksen ve diklofenak gibi NSAID'ler, diş ağrısını veya diş prosedürlerinden kaynaklanan ağrıyı kontrol etmek için parasetamolden daha etkilidir; NSAID ve asetaminofen kombinasyonları her ikisinden de daha etkilidir. Parasetamol, NSAID'ler aşırı duyarlılık veya gastrointestinal ülserasyon veya kanama öyküsü nedeniyle kontrendike olduğunda özellikle yararlıdır. Ayrıca, sadece diş ağrısının kontrolünde etkisiz olduklarında NSAID'lerle birlikte de kullanılabilir.
Kombinasyon ilaçları
Zayıf opioidlerle (kodein gibi) birlikte kullanıldığında parasetamolün etkinliği, insanların yaklaşık % 50'sinde artı ama bunun yanında yan etki yaşayan insan sayısıda arttı. Morfin gibi güçlü opioidler ile birlikte kullanılması ise analjezik etkiyi arttırmaktadır.
Parasetamolün kafein ile kombinasyonu, diş ağrısı, doğum sonrası ağrı ve baş ağrısı gibi yaygın ağrı durumlarının tedavisi için tek başına parasetamole göre daha üstündür