Kuşburnu, Rosaceae familyasına ait olan ve 100'den fazla türe ev sahipliği yapan Rosa cinsine aittir. Gül meyvesi olarak da adlandırılan kuşburnu genellikle kırmızı-turuncu renklidir ama bazı bölgelerde sarı ve siyah çeşitleri de vardır.
İlkbahar aylarında çiçek açan kuşburnu bitkisi gelişimine bu şekilde başlar daha sonra dökülen çiçeklerin ardından meyvesi büyümeye başlar. Genellikle sonbahar ortalarında yetişmiş olur. Sezonun ilk donundan sonra toplandıklarında diğer tüm sonhabar meyveleri gibi kuşburnu da daha tatlı olur.
Besin maddeleri ve hastalıklarla mücadele özellikleri bakımından zengin bir içeriğe sahip olan kuşburnu, sağlık ve güzellikteki oynadığı rolleriyle dikkatleri her daim üzerine çekmeyi başarmıştır.
Kuşburnu Besin Değerleri
Kuşburnunun içinde pek çok besin maddesi bulunmaktadır. 100 gram yabani kuşburnunun besin değeri ise şunlardır;
- Kalori: 163
- Karbonhidrat: 37 gram
- Lif: 25 gram
- A Vitamini: Günlük Değerin (DV) %25'i
- B5 Vitamini: DV'nin %19'u
- C Vitamini: DV'nin %475'i
- E Vitamini: DV'nin %37'si
- likopen
- beta karotenler
- kateşin
- kuersetin
- ellajik asit
- tilirosid
Kuşburnunun besin içeriği yetiştirildiği toprağa ve yetiştirilme şartlarına göre oldukça farklılık gösterebilmektedir. Ayrıca işleme tekniklerine göre de bu besin değerlerinde farklılıklar gözelenebiliyor. Örneğin, birçok kuşburnu çeşidi ısı ve suyla işlenir ve bu da C vitamini seviyelerini önemli ölçüde düşürür.
Kuşburnunun faydaları
Kuşburnu, ağrı giderici özellikleri nedeniyle alternatif tıpta yüzyıllardır kullanılmaktadır. Faydası sadece bundan ibaret olamayıp aşağıda belirttiğimiz faydalar bilimsel çalışmalarla kanıtlanmıştır.
Cildi gençleştirir, yaşlanmaya karşı korur
Kuşburnu yağı, güzellik sektöründe kullanılan popüler bir yaşlanma karşıtı maddedir. Bu konuyla ilgili araştırmalar şuan için çok fazla değildir. Kuşburnu yağı, kuşburnunun soğuk preslenmesi ile elde edilir.
Kuşburnunun sadece kendisi değil tohumları da oldukça faydalıdır. Kuşburnu tohumunda yer alan doymamış yağlar, cilt zarını destekleyerek ve cildinizi ultraviyole (UV) ışınları, sigara dumanı gibi iltihaplı bileşiklerden korumaktadır.
8 haftalık küçük bir çalışmada, günde 3 mg kuşburnu tozu kullanan insanlarda, cilt kırışıklıklarında önemli bir azalma görülmekle birlikte ciltteki nem oranının arttığı ve daha esnek bir yapıya büründüğü gözlenmenmiştir. Araştırmacılara göre bu sonuçların nedeni, kuşburnunun bünyesinde bulundurduğu cildi koruyan ve yenileyen antioksidan, C vitamini ve yağ asidi içeriğinden kaynaklanmakta.
Ayrıca C vitamininin doğrudan cilde uygulanması, kolajen sentezini ve hücre yenilenmesini önemli ölçüde artırdığı gösteren araştırmalar vardır. Bu nedenle, kuşburnu yağı gibi doğal olarak yüksek C vitamini içeren ürünler yaşlanmayı geciktirici etkilere sahip olabilir.
Kuşburnu yağının yara iyileşmesine iyi geldiğide söylenmekte. Yakın zamanda yapılan bir çalışmada, bu yağ ile tedavi edilen sıçanların, kontrol grubuna göre önemli ölçüde daha hızlı yara iyileşmesine ve daha az yara izine sahip olduğu görüldü. Henüz bununla ilgili insanlar üzerinde bir araştırma mevcut değil.
Artrit ağrılarına iyi gelir
Kuşburnunun osteoartrit ağrıları üzerinde etkilerini ele alan bir çok araştırma mevcuttur.
Osteoartrit, 60 yaşın üzerindeki erkek ve kadınların sırasıyla %10 ve %13'ünü etkileyen en yaygın artrit türlerinden biridir. Eklemlerde meydana gelen bu rahatsızlık beraberinde muazzam bir ağrı ve iltihaplanma ile birlikte görülür.
Yakın tarihli yapılan 24 farklı araştırmada, kuşburnu takviyesinin eklemlerinizdeki oksidatif stres ve iltihaplanma ile mücadele ederek osteoartrit semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabileceğini ifade edildi.
Zayıflamanıza yardımcı olur
Kuşburnunun zayıflama üzerine etkileri üzerine yapılan bilimsel araştırmalar mevcuttur. Bu araştırmalardan bir kaçını sizinle yaplaşacağız.
32 kişiden oluşan 12 haftalık bir çalışmada, her gün 100 mg kuşburnu tableti alan kişilerde, kontrol grubuna kıyasla karın yağında önemli ölçüde azalma gözlemlendi. Araştırmacılar kuşburnunda bulunan tilirosid maddesinin bu sonuçlar üzerinde etkisi olduğunu belirtiyor. Tilirosid, yağ metabolizmasını hızlandıran güçlü bir antioksidandır.
Sadece insanlarda değil aynı zamanda sıçanlar üzerinde yapılan araştırmalarda da benzer sonuçlar elde edilmiştir.
Kalp sağlığını iyi gelir
Kuşburnu tüketmek, kolesterolü ve kan basıncını düşürerek kalp sağlığını korumanıza yardımcı olur
31 kişiyle yapılan 6 haftalık bir çalışmada, günlük 40 gram kuşburnu tozu tüketen insanlarda kontrol grubuna kıyasla kan basıncında, toplam kolesterolde ve LDL (kötü) kolesterolde önemli düşüşler gözlemlenmiştir. Araştırmacılar kuşburnundaki yüksek antioksidan içeriğinin bu sonuçlar üzerinde etkili olduğunu düşünüyor.
Kuşburnu nasıl tüketilebilir?
Ülkemizde kuşburnu bazı bölgelerde marmelat olarak yapılıp tüketilmektedir.
Yaygın olarak kullanılan bir diğer yöntem ise kuşburnu çaylarıdır. Özellikle Avrupa'da bu çayların tüketimi oldukça yayındır ve son zamanlarda ülkemizde de olduça popüler olmaya başladı.
Bazı yemekler için lezzet artırıvı ve sos olarak ta kullanılmaktadır.
Ticari ürün olarak kuşburnu yağı ve kuşburnu takviyeleri de bulunmaktadır.
Sonbaharda yolunuz kıra bayıra düşerse direk dalından koparıp olgunlaşmış meyvenin özünüde tüketebilirsiniz. Dikkat edin tüylü tohumları boğazınıza yapışmasın hiç hoş olmuyor.
Kuşburnunun yan etkileri var mı?
Kuşburnunun bilinen bir yan etkisi yoktur. Hamilelik ve emzirme döneminde güvenli olup olmadıkları konusundan şu ana kadar yapılmış bilimsel bir çalışmada mevcut değil.
Çok miktarda kuşburnu yemenin yan etkileri konusunda araştırma yapılmasa da, yüksek dozda C vitamini tüketmek mide bulantısı, kabızlık ve mide ekşimesi gibi problemlere neden olabilmekte.
Tekrarlayan böbrek taşları, orak hücre anemisi ve hemokromatozis gibi rahatsızlıklarınız varsa yüksek C vitamini içeriğiden dolayı aşırı kuşburnu tüketimi yapmamalısınız.