Psikolojik danışmanlık ve rehberlik alanının temelini oluşturan psikoterapi, bir çok dala ayrılır. Bundan dolayı tarif etmesi oldukça güç. Farklı sorunlarda, alanda farklı terapilerin uygulandığı yöntemleri bünyesinde barındıran bu rehberlik hizmeti, alanında uzman kişiler tarafından uygulanması şart.
Bireysel danışmanlık, aile danışmanlığı, çift terapisi, çocuk ve ergen terapisi gibi daha bir çok çeşiti var.
Geçmişte, özellikle ülkemizde psikologtan yardım almak, çekinilmesi gereken bir durum gibi algılanmış, insanlar yaşadıkları fiziksel rahatsızlıklar da doktora gitmeyi tercih ederken, zihnen ve ruhsal olarak çözemedikleri problemlerde uzman yardımı almayı reddetmiş. Oysa acıktığımızda yemek yemek, evde gıda malzemesi bittiğinde markete gidip ihtiyacımızı gidermek kadar olağan bir durum olan psikoterapi, hep ötelenmiş, bu durum ise biriken problemlerin daha fazla büyüyerek çözümünün zorlaşmasına sebep olmuş.
Geçmiş dönemlerde hepimizin zihnine adeta kazınmış olan bir psikolog repliği vardır “çocukluğunuza inelim”.
Peki gerçekten psikologlar kişinin çocukluğuna iner mi?
Nasıl ki bedenimizin ağrıyan bir yerinde doktora gidiyor ve bu ağrının sebebini bulmak için bir takım testlerden, tahlillerden geçiyorsak, şimdi ki yaşımızda da çözülemeyen bazı duygu durumlarımızın sebebi geçmişte yaşadığımız olaylar olabilir. Danışman, bir doktor titizliği ile, duyguların temelinde yatan problemlerin bulunarak çözüme kavuşturulmasına yardımcı olan rehberdir.
Uzman kişi, danışanın kendisini ve duygularını tanımasına yardımcı olur. “Bunu neyi düşünerek yaptın, orada ne hissettin” gibi sorularla öncelikle kişinin duygularını gözlemlemesine ve sonrasında duygularını yönetmeyi öğrenmesine yardımcı olur.
Ünlü bir psikolog olan Francis P. Robinson, “Psikolojik danışmanlık, iki kişinin oluşturduğu bir ortamda, kişilerden birinin kendine ve çevresine daha iyi uyum sağlama becerileri kazanmasına yardım için gerçekleştirilen bir oluşumdur." ifadeleri ile, psikoterapiyi son derece güzel açıklamıştır.
Şimdi psikolojik danışmanlık ve rehberlik nedir daha detaylı ele alalım.
Psikolojik danışmanlık hizmeti alan bir kimse, yaşadığı problemler karşısında bunları nasıl yönetmesi gerektiğini, kendisini ve çevresini daha iyi anlamayı öğrenir.
Psikoterapi ve psikolojik danışmanlık arasında ayrım yoktur.
Fakat uzman yardımı almak isteyen kişi, hangi problemi için danışmanlık hizmeti alacaksa, o kimsenin alanında uzman olmasına dikkat etmelidir.
Belki de işin en önemli kısmı budur. Nasıl ki; bir ameliyat olacağımız zaman, alanında uzman bir hekim arıyorsak, arabamızı tamir ettireceğimizde iyi bir usta arıyorsak, duygu dünyamızı da tamir etmek için alanında iyi bir uzmana ihtiyacımız vardır. Bu alanda maalesef uzman olmadığı halde terapi yapan kişilerle karşılaşmak mümkün. Yapacağınız şey, terapi yapan kişinin alanında almış olduğu eğitimleri bilmek, ve halen alanında kendini geliştiriyor olmasını öncelemektir. Psikoloji alanında lisans eğitimini tamamlamış olmak ise, tek başına terapi yapabilmeye yeterli değildir.
Psikoterapi, bir yolculuk esnasında yolda ki karşılaştığımız her durum için yapmamız gerekeni öğrenmek gibi düşünülebilir. Bireysel terapi dışında ,ailecek çözüme kavuşturmak istediğimiz problemler için aile danışmanı-çift terapisi, çocuklarımızla ilgili ise çocuk veya ergen terapisti gibi kategorilerde uzman arayışına girmeliyiz.